Utvikling?

Ser det er ein god månad sidan siste oppdatering. Det har vore veldig lettbeint og litt mykje fjas på denne bloggen så langt, så eg tenkte å gjere i alle fall litt med det i framtida. No er det slik at eg (ifølge arbeidsskildringa mi) arbeider med idrett og utvikling. For å sitere tildlegare ambassadør for Noreg i Tanzania, Gunnar Garbo: "utvikling er innvikla." Dette gjeld både om arbeidet eller prosessen. Arbeidet vart tidlegare kalla bistand, eit omgrep ein no har gått bort frå. Sidan ein ikkje vil skape eit donor-mottakar forhold mellom land, men heller eit samarbeid, nyttar ein no heller omgrep som utviklingsarbeid eller utviklingssamarbeid. Etter Brundlandkommisjonen har omgrepet "Sustainable development" eller på norsk berekraftig utvikling vore det gjeldande gode. Dette er også det eg skal freiste å bidra til her i landet. Men kva er så utvikling? FN definerar utvikling som, nettopp, ein prosess (sjølvsagt) som skal gje folk større valfridom. Heilt grunnleggjande er det då snakk om at folk skal få høve til å leve lenge, ha god helse, tilgang på dei ressursane ein treng for "a decent standard of living" - men kva er det? Kva er "decent"? Igjen i høve til FN har dette å gjere med involvering frå alle nivå av styresett og organisasjonar som deler ei felles interesse i sosial endring (for utvilking er tross alt endring). Fokusområda er likeverd, tilgang til grunnleggjande utdanning og helse, demokratisk utvikling, gje dei med færre fordelar høve til å påverke, og ikkje minst menneskerettar. Altså er utvikling ein prosess og ikkje eit resultat. I det heile er definisjonen, kanskje god, men likefullt diffus. Vi i vesten har ofte sett på utvikling som økonomisk og sosial utvikling er målet er å få ein levestandard og eit levesett som er meir likt det vi har. Utvikling blir altså sett på som lineær, ein "dei har ikkje kome like langt som oss"-tankegang, definert ut ifrå forskjellar frå vesten. Eg skal freiste å ikkje ralle vidare om "the white man's burden" og slikt. Mi erfaring frå dette landet (nr. 128 på FN si HDI-liste, Paul Chaffey "leftist-gone-right" og tilhengar av økonomisk globalisering skriv litt om HDI i sin blogg) er at den materielle velstanden, som vi i vesten ofte har ein tendens å måle utvikling etter, er langt lågare enn i Noreg. Men er det nødvendigvis materiell velstand i den forma vi kjenner materiell velstand som er det beste utfallet. Det ein såleis må sjå er at utvikling (og no snakkar eg om positiv utvikling) kan gå i ulike retninger, ikkje nødvendigvis følge dømet til vesten (helst ikkje følg dømet til vesten vil no eg seie, om alle skulle hatt eit gjennomsnittleg "vestleg" forbruk hadde ikkje planeten klart å fø meir enn noko slikt som 1/7 del av oss)). Når ein snakkar om demokrati, så er det for oss eit udelt positivt omgrep. Slik har det ikkje vore på dette kontinentet. Sosial struktur eller kva ein no skal kalle det er heilt anna enn i Europa og ideologiar med utspring i t.d. Europeiske samfunnstilhøve har ikkje alltid vore like lett overførbare til Afrikanske samfunn. Mugabe i Zimbabwe er skrekkeksempelet, medan Julius Nyerere i Tanzania mogleg er eit døme på den "Afrikanske" måten å gjere det på. Nyerere kunne vise til stor framgang, særleg innanfor utdanning i perioden han satt med makta i eittpartistaten Tanzania, ei utvikling som stagnerte og regrerte (er det eit ord?) etter at Verdsbanken (den store stygge ulven?) tok over mykje styring. Eg kunne skrive ein del om Verdsbanken men vi lar det ligge inntil vidare. Nuvel, no har denne posten blitt så lang at dei fleste sannsynlegvis ikkje gidd å byrje på han eingang, likevel, håpar eg å kunne halde fram med noko kortare postar, men ikkje berre fjas. Og, ja... køyr gjerne debatt.

Ørkenen

Eg bur no i den en nordlegaste fliken av Namibørkenen, som Namibia har fått namnet sitt frå, og ein kan trygt seie at naturen her stemmer bra med dei assosiasjonane dei fleste får når dei høyrer ordet ørken. Dette biletet og det bak bloggoverskrifta er tatt 20 minutts rask gange heimefrå og slik ser det ut milevis sørover.

Da 'hood

Dette er utsikt sør-søraustover. Namibørkenen. Det andre biletet er av nabolaget, tatt vestover.

Heimen og guten

Rommet slik det ser ut etter at mor i huset hadde ommøblert her om dagen, og guten slik han ser ut etter to månader i Afrika.

Alt ein treng: Pult og stol (type plast, hage), PC med internett på pinne, leselampen gjekk eg til innkjøp av sjølv på Mr. Price, dobbeltseng, "gølv-til-gølv-teppe," til og med ein gitar (som eg gjekk til innkjøp av ein dag eg haldt på å gå veggane). Sko og slikt må eg ha på rommet, noko inneklimaet bar sterkt preg av moronen etter turneringa i Arandis.

A fun day in Arandis

"Pang! Pang!" "Kva var det? Nokon som punkterte?"... "Nei, det var ein Glock"... Javel. Slik feirast gull i Arandis Fun Day Basketball Tournament. Laget mitt Ocean, kom på andreplass i i denne i lokal samanheng prestisjetunge om enn noko tilfeldig organiserte turneringa. Eg var i utgangspunktet med for å sjå korleis ting vart (u)organisert, men endte opp med å spele alle kampane sidan ein av spelarane på laget plutseleg måtte tilbake til Swakop, og dømme fleire andre kampar. I tillegg til å vere Oceans einaste importspelar, skal eg etter planen vere trenar for nokre av dei ungane i byen som vil byrje å spele og dømmer i tillegg, utan noko form for formell dommarkursing, dei kampane eg kan i Erongo Basketball Association. Det er ikkje så farleg med kurs og lisensar og den slags i høve til dømming i denne serien (eit aspekt ved spelet som ifølge mine nye lagkameratar er prega av visse innslag korrupsjon. Vi får sjå om det ikkje melder seg ei biinntekt her). Den første kampen eg dømte var eit jamnt nabooppgjer mellom heimelaget Ocean, som eg no har blitt ein del av, og erkerivalen Desert Storm frå nabobyen Walvis Bay, 30 km lenger sør. Det endte med siger til vertane utan at korrupsjon spelte ei rolle denne gangen. Totalt sett er TIA treffande i høve til turneringsdagen. Vi skulle reise klokka 11, noko som vart til 1230 sidan han som skulle køyre oss tydelegvis ombestemte seg og skrudde av telefonen. Venting. Dette førte til at vi stua laget lasteplanet på pickupen til lagkaptein Vernon og køyrte i 140 dei 56km frå Swakop til Arandis. Men etter ei veke i Windhoek på planet til Mrs. Fixits pickup hadde eg god erfaring på den fronten. Når vi kom fram var volleyballdelen av Arandis Fun Day i full gang på basketballbana. Meir venting. Turneringa gjekk greitt. Etter tap i første kamp, vann Ocean resten og endte i finale mot Arandis, som endte med tap. No var klokka blitt ni. Og det eine bakdekket på pick-up'en var no flatt. Det er ingen bensinstasjon i Arandis, men heldigvis har Vernon ein kompis, Flo, i bygda. Flo er kongen av Arandis. Han er det vesle gruvesamfunnets rikaste mann og "the main attraction around here" ifølge ein av Arandisspelarane. Eg var så heldig å få audiens. Vernon og eg fekk servert eplejuice, fekk Flos synspunkt, med demonstrasjon, på kva som er best av xbox og PS3 (han har så klart begge deler, i to ulike rom, kobla til to ulike 50" flatskjermar) og fekk i tillegg møte hundane hans. Hundane var av rasen boerboel, den eine på storleik med ein middels shetlandspony. Grunnen var fekk eg vite, at Flo gir hundane sine proteinshake. Uansett. Flo hadde pumpe. Som ikkje virka. Meir venting. Etterkvart fekk vi pumpa opp dekket og kunne køyre heim att.

Brunfargen byrjar å nå internasjonalt godt nivå. Den ovannemnte Vernon, kjøpmann i sprit og daglegvarer, bareigar på kveldstid, er stor i kjeften. Han er også arkitekten bak og eigaren av eit, må eg seie, svært bra utandørs basketballanlegg. Vernon ler kvar gang han møter meg, ”Ah, my white brotha is turning black.” Vernon, som omtalar seg sjølv som ”a community person,” noko eg nok vil seie meg samd i så langt, mannen viser eit stort engasjement for ungdom, ei ekte ildsjel må eg seie, har ukonvensjonelle metodar for å handheve denne rolla kombinert med rolla som bareigar. Eit døme: Basketballbana ligg på plassen utanfor kombi-”businessen” hans (daglegvarer/sprit/bar, i tre adskilte lokale i den same bygninga). Her ein kveld stoppa plutseleg spelet opp og Vernon og dei to andre som spelte sprang plutseleg av bana, eg skjønte ikkje med ein gang kva som stod på før eg såg at dei det dei gjorde var å kaste stein. Dette på ein noko rammeskeiv kar som hadde kome ut frå baren for slå lens. Vernon vart lyn forbanna: ”Folk er så opptekne av å hindre spreiing av ymse sjukdomar, som hepatitt, men å pisse på den støvete plassen der ungar leikar, det gjer dei.” Steininga var altså sjukdomsførebyggande arbeid. Eg kan melde om at metoden var effektiv. Etter å bli bombardert av ei mengde små og ikkje fullt så små steinar lot mannen urin vere urin og bukse vere bukse og søkte så raskt han kunne dekning i baren att.

Ymse, så langt...

Må vel innrømme at eg ikkje har vore heilt happy med organiseringa av ting og tang, mykje på halv tolv og mykje dårleg forarbeid... Håper å kome i gang på eit vis i morgon då skulane byrjar att etter ferien... Lediggang osb... Noko heilt anna: Det å gi namn til ulike foretak kan dei verkeleg, eit knippe eksempel frå nabolaget:
Hero Bar
Strong Bar
Saddam Hussein Shopping Centre
og
Extacy Bar and Barbershop, ein favoritt frå Windhoek.

Andre observasjonar:
- Det Namibia eg har sett så langt er svært reint.
- Det er kaldt i vatnet.
- Eg må "lære" meg å bade. (Det er ikkje dusj i huset, men badekar og ein varmtvasstank som kanskje fungerar ein gang i veka. Det vil seie at eg må bade. Høyres enkelt og greit ut? Ja, det er forsåvidt det, men det som er utfordringa er å få skylt av seg såpevatnet. Har prøvd ut ulike teknikkar så langt... men nok om det).

Heimen

Chappies

Jogga på stranda i går og i dag. Sand så langt auget kan sjå på den eine sida. Sjø så langt auget kan sjå på den andre sida. I går bada eg til og med, trass i norske badetemperaturar og ein sørvest som sørger for bølger på 2-3 meter. I dag var eg innom Swakopmunds svar på Finn de Lange. "Finn" er ein tyskar på ca. 170 kg, han kunne fortelje at Mustad var ein av hovudleverandørane deira, og at det var ikkje uvanleg å få hai på 150 kg og oppover med stang frå stranda. Dette lyt vurderast. Det må her noterast at eg svergar til Sportsdepotet når eg er heime i Bergen. Tilbake til strandlivet. Det er slutten på vinteren no, så det er lite turistar. Det vil seie at eg hadde kilometervis med strand og sjø for meg sjølv. Bokstaveleg tala.

Sidan eg kom har eg slite litt med å få reparert sykkelen min som rett og slett ikkje verkar slik ein sykkel skal (dvs. at hjula går rundt når ein vil og at ein kan stoppe framdrifta når ein vil). Busjettet tillet visstnok ikkje å kjøpe ein ny og å finne ein som kan reparere ein sykkel som i bunn og grunn berre er ein i navnet er ikkje enkelt. 700-1000N$ kostar det å reparere. Det same som det kostar å kjøpe ein ny sykkel... Men med eit reparasjonsbudsjett på ein fjerdedel av det har dette blitt vanskeleg. "Sell it to a blackie" sa den politisk korrekte sykkelreparatøren Chappies. Chappies var forøvrig ein svært triveleg og hjelpsom namib av tysk herkomst med arbeidsnevar og kreativ tannstilling. Han er til vanleg vaktmeister og altmoglegmann.

Arbeidet har gått tregt så langt, men eg tek ikkje det så tungt. Dei lokale frivillige skal eg treffe på tysdag, og skulane har ferie til ut i september og administrasjonane der ville helst ikkje snakke med meg før då. Det som skjer det skjer. Eg kjem nok igang til slutt.

Swakopmund

Framme i "Kleine Hamburg" omsider. OK by. Mykje sand og mykje sjø. Innkvartert etter litt om og men med det eg vil tru er den yngste og minste vertsfamilien knytt til SCORE: Imelda er 22 år og jobbar som nattevakt ved eit securityfirma her i byen. Mor i huset reiste til Windhoek for å hjelpe storesøster med å flytte... for tre månader sidan... Så med meg vart "familien" dobla, i alle fall slik situasjonen er no. Busituasjonen er god den. 20m2, dobbeltseng og vegg-til-vegg-teppe.

Dagens Positive Paulsen:
"Her har du no gølv-til-gølv teppe og greier!"

Marta

For å gjere rundreisa meir innhaldsrik tok eg og Sverre oss ein tur til Harnas for å vitje senteret dei har der for ville dyr som anten har blitt skada, utstøytt frå flokken, eller skal (re)introduserast til fridomen. Det som gjorde mest inntrykk var nok møtet med løveungen Marta på ein månad.

I morgon går turen til Swakopmund, som skal bli min nye heimstad. Eg har altså flytta frå ein vestkystby prega av dårleg ver og tysk arkitektur til ein annan.

Kalahari Desert Boy

Nuvel, får vel auke frekvensen litt her... Kva har skjedd dei siste dagane. Vi reiste som sagt (eller skreiv eg det?) frå Windhoek (endeleg ferdig med specific orientation) til Keetmanshoop for å setje av Nomsa. Keetmans er ein støvete westernby... nok om det. Vidare tok vi vegen til Mariental. Men no er det på tide å gi ein grundigare presentasjon av ensemblet. I baksetet på Toyotaen sitt Sverre Paulsen, Marte Bakk, Freeman Phiri og eg. Bakerst sitt junior trainer Samuel Zatjirua, i framsetet senior trainer Timothy Tjongarero og sist, men ikkje minst, sports officer og designated driver Abraham So-!oabeb (! er symbolet for ein av dei fire klikkelydane på Damara-språket).

Abes har ei fortid som ein svært habil sprinter i namibisk samanheng og er i dag for ein nestor i friidrettsmiljøet å rekne. I sine velmaktsdagar som 100, 200 og 400-meterløpar var det ofte ein liten gut som hang rundt på trening og bar utstyret til Abes. Ein gang spurte han "hey, uncle Abes, how do you run so fast?"... guten fann til slutt ut korleis og har idag OL-sølv og VM-gull på CV'en. Frankie Fredericks er den desidert største idrettsstjerna dette landet har fostra.

I går forlot vi Freeman i Mariental, så no er det berre eg og Paulsen att. Men det er ikkje gale berre det. Positive Paulsen er framifrå selskap å ha om ein skal vitje ulike lågbudsjettsmotell i grisgrendte strok i Afrika sør for Sahara. For augneblinken sit eg og Paulsen i eit hotellrom i Gobabis, vest i landet, nær grensa til Botswana. Her har vi sett av Miss Oppdal Curling, Marte Bakk, rusla litt i byen, spelt litt fotball og prata skit med Timo, Sammy og Abes. Guttetur frå no av, noko samtaleemna rundt middagsbordet bar preg av.

Elles har Afrikakjensla byrja å melde seg. Eg veit at Stefan Howells (sjefen sjølv) seier at alt i Afrika er "the real Africa," men det var vel først på turen frå Mariental til Gobabis at det verkeleg slo meg.

Nokre gullkorn frå dei siste dagane med Positive Paulsen:

"Åh, no har æ eitt Afrikaøyeblikk!" - Sverre har ein Afrikaaugneblink.
"De ruste jo, de må jo bety at de funke!" - Sverre er nøgd og konstaterar at neglesaksa held godkjent kvalitet.
"Historia slutt no itj der, men vi treng no itj ta’n helt ut." - Sverre har fortalt A, men ikkje B.

Nok om det.

Har ikkje kome heilt godt igang med denne blogginga enda. For dei uinvidde, dei første to vekene i Afrika vart tilbragt i Paarl utanfor Cape Town i Sør-Afrika, den neste i Windhoek, Namibia før no, ei veke på rundreise i Namibia før eg, neste torsdag, endar opp i kyst/ørkenbyen Swakopmund der eg skal arbeide. Meir seinare om både Paarl, Cape Town, Windhoek og Namibia forøvrig.

PS
Sebra, check. Kudu, check. Struts, check. Bavian, check. Springbok, check... rovdyra må nok vente ei stund. I Swakop er det mest sel og delfin...

Proper!